στρατιωτικός

-ή, -ό / στρατιωτικός, -ή, -όν, ΝΜΑ [στρατιώτης]

1. αυτός που ανήκει ή αναφέρεται στον στρατό ή στον στρατιώτη (α. «στρατιωτικά δικαστήρια» β. «στρατιωτική στολή» γ.» στρατιωτικαὶ οἰκήσεις», Πλάτ.)

2. το αρσ. ως ουσ. ο στρατιωτικός

άτομο που υπηρετεί μόνιμα στον στρατό, ιδίως ξηράς

3. (το ουδ. πληθ. ως ουσ.) τα στρατιωτικά

(ενν. έργα ή πράγματα) οι στρατιωτικές υποθέσεις, οι γνώσεις ή τα θέματα που είναι σχετικά με τον στρατό (α. «υπουργός στρατιωτικών» β. «καὶ ἐπιστήμονα τῶν στρατιωτικῶν», Ξεν.)

νεοελλ.

1. το ουδ. ως ουσ. το στρατιωτικό

α) ο στρατός ή το στρατιωτικό επάγγελμα

β) η στρατιωτική θητεία

2. φρ. α) «στρατιωτική διοίκηση» — άσκηση κρατικής εξουσίας από στρατιωτικούς

β) «στρατιωτικός νόμος»

(νομ.) παρωχημένος χαρακτηρισμός τού νόμου περί θέσεως μέρους ή συνόλου τής χώρας σε κατάσταση πολιορκίας

γ) «στρατιωτικά δικαστήρια»

(νομ.) δικαστήρια που εκδικάζουν τις αξιόποινες πράξεις ή παραλείψεις στρατιωτικών κάθε βαθμού

δ) «στρατιωτικά εγκλήματα»

(νομ.) οι αξιόποινες πράξεις και παραλείψεις τών στρατιωτικών, τόσο τών μόνιμων όσο και τών επί θητεία

ε) «στρατιωτικές γέφυρες»

(στρ.-τεχνολ.) ειδικές γέφυρες, συνήθως προσωρινές και λυόμενες, δηλαδή γέφυρες που είναι δυνατόν να αποσυντεθούν χωρίς καταστροφή τού μέγιστου μέρους τών τμημάτων τους και να επαναχρησιμοποιηθούν

στ) «στρατιωτικές ακαδημίες»

στρ. σχολές για την εκπαίδευση και την εκγύμναση τών αξιωματικών τών ενόπλων δυνάμεων

ζ) «στρατιωτική αστυνομία»

στρ. η στρατονομία

η) «στρατιωτική δικαιοσύνη»

(νομ.) σύνολο δικαιοδοτικών οργάνων, συνταγματικώς θεσμοθετημένων για τη διερεύνηση, εκδίκαση και τιμωρία αξιόποινων πράξεων και παραλείψεων που διαπράττονται από άνδρες και γυναίκες τών Ενόπλων Δυνάμεων καθώς και το αποτέλεσμα τής λειτουργίας τους

θ) «στρατιωτική θητεία» — το διάστημα κατά το οποίο ένας πολίτης κατατάσσεται και υπηρετεί υποχρεωτικά στις ένοπλες δυνάμεις τής χώρας

ι) «στρατιωτική ιατρική»

ιατρ. η ιατρική ως σύνολο ειδικοτήτων που ασχολούνται με τα μέτρα για τη διατήρηση, την προστασία και την αποκατάσταση τής υγείας τών στρατιωτών υπό τις ιδιάζουσες συνθήκες διαβίωσής τους

ια) «Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια» — εξάτομο εγκυκλοπαιδικό λεξικό και, ειδικότερα λεξικογραφικό αρχείο τών ελληνικών στρατιωτικών επιχειρήσεων

ιβ) «στρατιωτική μουσική» — μουσική γραμμένη κυρίως για πνευστά όργανα που προορίζεται για τις ποικίλες εκδηλώσεις τής στρατιωτικής ζωής

ιγ) «στρατιωτικοί κανονισμοί» — βιβλία στα οποία αναφέρονται τα ισχύοντα διατάγματα, σύμφωνα με τα οποία στρατολογούνται οι στρατεύσιμοι τής χώρας, εξετάζονται από υγειονομική πλευρά, κατανέμονται σε ειδικότητες, κατατάσσονται στον στρατό, υπηρετούν και, τέλος, απολύονται από τις τάξεις τού ενεργού στρατού

ιδ) «στρατιωτικές οδοί»

(παλαιότερα) οδοί τις οποίες κατασκεύαζαν συμπληρωματικώς και χρησιμοποιούσαν για τη διευκόλυνση τών εκστρατειών

ιε) «στρατιωτικοί υπάλληλοι» — όλοι οι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί όλων τών κλάδων τών ενόπλων δυνάμεων

ιστ) «στρατιωτικό ποινικό δίκαιο»

(νομ.) το κωδικοποιημένο σύνολο τών ουσιαστικών και δικονομικών διατάξεων που αφορούν στην πρόβλεψη, τη διαπίστωση, την εκδίκαση και την τιμωρία τών στρατιωτικών εγκλημάτων

ιζ) «στρατιωτικό συμβούλιο»

(στρ. ποιν. δίκ.) δικαστικό συμβούλιο τής στρατιωτικής δικαιοσύνης με ανακριτικές αρμοδιότητες

αρχ.

1. ο κατάλληλος για υπηρεσία στον στρατό, ο στρατεύσιμος («στρατιωτική ηλικία», Ξεν.)

2. ο φιλοπόλεμος

3. το ουδ. ως ουσ. α) (ενν. ἀργύριον) ο μισθός τών στρατιωτικών

β) (ενν. πλήθος) ο στρατός

4. φρ. «στρατιωτικὸν κολλύριον» — είδος αλοιφής για τα μάτια.

επίρρ...

στρατιωτικώς /στρατιωτικῶς ΝΜΑ και στρατιωτικά Ν

όπως οι στρατιώτες, κατά τον τρόπο τού στρατού ή τών στρατιωτικών («καὶ βασιλικὸν βίον ἀφέντας στρατιωτικῶς ζῆν», Ισοκρ.)

αρχ.

1. (κατ' επέκτ.) με βάρβαρο τρόπο, σαν αγροίκος

2. για χρήση από τον στρατό.